Bu yazıda, sizleri dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu hakkında detaylı bilgi, var olan dikkat eksikliğinin olası nedenleri, yapılması gerekenler ve çocuklukların sorulara nasıl cevap verdiği konusunda bilgilendireceğim.
- Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite’nin Özellikleri
Davranış Özellikleri
- Kısa süreli dikkat,
- Huzursuzluk ve yerinde duramama,
- Sesli olma,
- Dürtü kontrolünde zayıflık,
- Haz almada gecikme yaşama,
- Aşırı uyarılmışlık durumu olmasıdır.
- Genelde akran ilişkileri zayıflık,
- Sosyal sorun çözme becerileri zayıflık,
- Kendine hâkim olmada zayıflık,
- Büyük riskler alma,
- Saygısızlık,
- Saldırganlık (%60),
- Yalan söyleme ve/veya çalma (%20),
- Kurallara uymamadır.
- Zeka konusunda yaşından veya seviyesinden beklenenden azını becerebilme,
- Öğrenmede zorluk yaşamadır.
- Olgun olmayan şekilde kendiyle konuşma,
- Dikkatsiz ve özensiz davranma,
- Gelecek sonuçlar konusunda zayıf öngörüdür.
- Depresyon/kaygı eğiliminin olması,
- Zayıf öz benlik
- Kolay heyecanlanma,
- Duygu kontrolü konusunda olgun olamama,
- Önceden öngörülemeyen, tahmin edilemeyen davranışlarda bulunma,
- Değişken duygu durum / Ruh hali
- Altını ıslatma (%20) ve irade dışı altına dışkı kaçırma (%10)
- Üst seviyede solunum iltihapları,
- Acı eşiğinin yüksek olması,
- Alerjilerin olması,
- Kısa uyku dilimleri (%30),
- Zayıf motor kabiliyerleridir.
- Olası Bir Dikkat Eksikliği ve Uygulanabilecek Durumlar
- Çocuğun, verilen direktifin ya da uygulamanın sevmemesi ve yapmak istememesi,
- Çocuğa yüklenen görevin (akademik, sosyal), yaşına ya da kişiliğine uygun olmaması,
- Etrafında çocuğun hoşuna gidecek birçok uyaranın olması,
- Akademik, kural gibi otoritelerde çocuğun uzun süre çalışma yapması,
- Baskıcı ebeveyne karşı geliştirilen bir inatla ya da yine aynı tutumla meydana çıkan korku duygusuyla beraber yaşanması,
- Olası bir dikkat eksikliği fikrinde yapılması gerekenler:
- Akademik bilgilerin okul öncesi çocuklar için çalışacağı süre kısa olmalıdır. 5 dakika ise dikkat süresi, o kadar verilmelidir.
- Akademik çalışma yapılırken etrafta hoşuna gidecek uyaranların olmamasına dikkat etmek,
- Ebeveyn baskıcı bir tutumda davrandıysa, çocuğunun korku veya öfke gibi çıkan duygusunu hafifletmesi,
- Çocuğun verilen direktifleri ya da uygulamaları duyması ve yerine getirmesi için oyun ve esprili dil yoluna başvurulması,
- Verilen direktiflerin ve uygulamaların çocuğun algılayabileceği şekilde olması,
- Rutin oluşturulmalı,
- Yemek, çalışma vb. Gibi aktivitelerde yerinde duramama gibi bir durumun normal olduğunun bilinmesi ve burada sadece sınır-seç
- Dikkat egzersizleri yapılması: Mikado Çubuk Oyunu, Süper Doktor, Pullu Şablon
3. Çocukların Sorulara Verdikleri Cevaplar
Çocuklar, kendilerine yöneltilen soruların, cevabını bilmedikleri ve/veya cevabını bildikleri halde temel inançlarına, düşüncelerine ve duygularına ters düşmesiyle iki tutum takınırlar. Ya eğlenceli bir şekilde, oyun gibi yaparak ‘’herneysecilik’’ (sallama cevap) diye adlandırdığımız biçimde cevap verir ya da gelen sorudan herhangi bir sıkıntı çektiyse cevabı ‘’uydurmacılık’’ (örn: cevap 5 ise 5000 demek) dediğimiz şekilde verecektir. Bu iki tutum yetişkinlerde bulunan direnç kavramıyla aynıdır.
Bu sebeple, bu tarz cevapların, sorulan soruyla alakası olmaması ya da doğru cevabını bildiğinden emin olan ebeveynlerin bu cevapları duyması, şüphesiz onları başka bir durumun/problemin varlığını düşünmeye iterek, ebeveyni yanılgıya düşürecektir. Ancak burada yanlış olduğunu belirtmek yerine, ‘’Doğru olduğu biliyorsun.’’ ya da ‘’Cevabın 100 olduğunu biliyorsun.’’ gibi yansıtmalar yapılabilir. Bu sayede çocuğunuzun özgüvenini diri tutabilirsiniz. ‘’Ama yanlış bilgi öğrenmiş olmaz mı?’’ dediğinizi duyar gibiyim. Merak etmeyin, zaten dikkati eksik çocuk doğru bilgiyi de kısa zamanda unutacak, yaşı ilerlediğinde daha kolay sindirecektir. Önemli olan nokta özgüvenine zarar vermemektir.
